Peerby
Waarom lenen beter is dan kopen
In een statig monumentaal pand aan de Keizersgracht in de Amsterdamse grachtengordel zit het bedrijf Peerby van internetondernemer Daan Weddepohl. Peerby is hét online platform waarop je spullen kunt delen. Waarom iets kopen als je het ook kunt lenen? Het is iets wat een vooruitstrevende zeventiende-eeuwse koopman had kunnen zeggen. In de Gouden Eeuw was de Amsterdamse grachtengordel het centrum van de wereldhandel. Sinds 2010 staat dit gebied op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is het een favoriete standplaats voor innovatieve start-ups.
Boormachine, ladder, partytent, aanhangwagen, verhuisdoos, bakfiets, koelbox, klapstoelen, biertap, cocktailglazen, hangmat, heggenschaar, grasmaaier en reisstekker. Spullen die je in huis hebt, 30 minuten gebruikt en dan de rest van het jaar achter in de schuur zet. En je familie, vrienden en buren doen het ook. Kun je die dingen dan niet beter lenen dan kopen?
Dat is het motto van Peerby (spreek uit: peer-bie), marktleider in spullen delen en hét online platform dat het uitlenen van spullen faciliteert. Het werkt heel simpel. Je zoekt op de site wat je nodig hebt, bestelt het en het wordt bij je afgeleverd en weer opgehaald. Spullen delen levert geld op. Van het geld dat je bespaard hebt, kun je op vakantie, een studie doen of een feest organiseren, you name it.
Hechting
Daan Weddepohl, bedenker en oprichter van Peerby, raakte in 2009 al zijn spullen kwijt. Zijn huis brandde af en hij moest bij anderen spullen lenen en logeren. Hij ontdekte dat veel mensen wilden helpen. Toen hij onherroepelijk alles kwijt was, verloor hij de hechting met zijn oude spulletjes. Leuke mensen om je heen zijn belangrijker, merkte hij. Spullen werden een ballast. ‘Met elkaar hebben we meer dan genoeg, als we ons maar verbinden.’ Nu woont hij in een volledig gemeubileerd huurappartement in Amsterdam. Niet helemaal zijn smaak, maar wat doet het ertoe: het is niet van hem. ‘Ik ben geen minimalist, ik houd echt wel van spullen om me heen, maar ze hoeven niet per se van mij te zijn. Ik kan me op veel plekken thuis voelen. Ik heb geleerd me thuis te voelen bij mezelf.’ Nu voelt Weddepohl zich thuis in het UNESCO werelderfgoed omdat het eclectisch, internationaal en altijd in beweging is.
Zeven planeten
‘In onze ecologische voetafdruk zijn spullen by far de belangrijkste factor’, legt Weddepohl uit. ‘We gebruiken wereldwijd enorm veel grondstoffen, sneller dan de aarde kan aanvullen. Dat geldt voor voedsel, drinkwater en energie. Het continu aanschaffen van nieuwe spullen draagt bij aan het verbruik van die bronnen.’
Volgens het milieu-instituut van Princeton University zijn de half miljard rijkste mensen – dat is 7 procent van de wereldbevolking – verantwoordelijk voor 50 procent van alle CO2-uitstoot in de wereld. Als we in alle westerse landen zouden consumeren zoals in de VS hebben we 7 planeten nodig! Door te delen kunnen we dingen slimmer combineren en onze ecologische voetafdruk verkleinen.
Spiegelkwartier
Het monumentale pand waar Peerby tegenwoordig huist, bevindt zich midden in het Spiegelkwartier, op de hoek van de Nieuwe Spiegelstraat en de Keizersgracht. Het statige pand op de hoek is een relatieve laatkomer, in dit zeventiende-eeuwse deel van de stad. Het pand werd in 1917-1921 gebouwd, in opdracht van de Amsterdamsche Maatschappij voor Levensverzekering, naar ontwerp van C.B. Posthumus Meyjes sr. De Amsterdamsche Maatschappij wilde graag een groot nieuw kantoor op deze locatie. Om dit te kunnen realiseren sneuvelden er dan ook een aantal authentieke grachtenpanden. En hoewel de oorspronkelijke eigenaar vertrokken is, prijkt nog steeds met grote letters in het timpaan “De Amsterdamsche”. Het monumentale pand wordt momenteel door Spaces geëxploiteerd. Spaces is een internationaal bedrijf dat zelfstandige ondernemers een flexibele werkplek biedt die van alle gemakken is voorzien. Naast de Keizersgracht biedt Spaces ook kantoorruimtes aan in de Vijzelstraat en aan de Herengracht, beide ook in het UNESCO werelderfgoedgebied. Peerby en Spaces zijn beide een voorbeeld van onze deeleconomie.
Als ze het niet in Amsterdam hebben, bestaat het niet
Tijdens de Gouden Eeuw was Amsterdam de stapelmarkt van Europa en daarmee het centrum van de wereldhandel. Dat maakte Amsterdam tot de belangrijkste en rijkste stad ter wereld. Dit succes had een aantal oorzaken. Nederland was in de zeventiende eeuw een republiek met een vrije arbeidsmarkt. Nederlanders bedachten een systeem voor het lenen en uitlenen van geld, waardoor bedrijven gemakkelijk handel konden voeren. Dat leverde enorme welvaart op. Een andere oorzaak was de diversiteit en tolerantie van de samenleving in de Republiek der Nederlanden, waardoor ideeën en uitvindingen ontwikkeld konden worden. Amsterdam was ‘wereldpakhuis’: mensen, goederen, kennis en religies uit de hele wereld kwamen er samen. Op bijna elk terrein liep de Republiek voor op het buitenland. ‘Als ze het niet in Amsterdam hebben, bestaat het niet!’ was een gevleugelde uitspraak in de Gouden Eeuw.
Anders leven
Voor onszelf én voor de wereld zijn spullen een ballast, vindt Weddepohl. In het begin vond hij het milieubewuste aspect van Peerby minder belangrijk. Gaandeweg werd hij steeds activistischer. ‘We liggen op ramkoers met hoe we consumeren. We moeten anders gaan leven.’ Dat betekent niet dat we niets meer mogen. Weddepohl wil onderzoeken of je juist meer kunt door minder te verbruiken. Want als je zelf een surfplank koopt, kun je er alleen mee surfen. Maar als je een surfplank huurt, daarna een snowboard en tenslotte een bootje, kun je voor hetzelfde geld meer doen. Dan ben je eigenlijk rijker, stelt hij.
Weddepohl wil met technologie iets in beweging brengen in het echte leven. ‘Duurzaamheid is moeilijk te verkopen, het geeft niet direct een kick of een beloning. Als ik de CO2-uitstoot van een vliegreis compenseer, voel ik daar niets van. Ik ben alleen meer geld kwijt. Maar op de lange termijn is duurzaamheid heel belangrijk. En juist in die lange termijn zijn wij mensen niet zo goed. We zijn ingesteld op snelle bevrediging.’
Start-up
Daan Weddepohl is een grensverleggende ondernemer. Peerby begon als start-up, maar is ondertussen uitgegroeid tot een internationaal bedrijf. Na ooit te zijn begonnen in de Warmoesstraat houdt Peerby na een aantal omzwervingen nu kantoor aan de Keizersgracht. De Amsterdamse grachtengordel, UNESCO werelderfgoed, is een favoriete standplaats voor start-ups als die van Weddepohl. Niet voor niets is Amsterdam één van de 20 ‘hottest startup hubs’ ter wereld. Alles wat je nodig hebt is er: grote universiteiten, jong talent, veel verschillende nationaliteiten en dynamiek. Aantrekkelijk dus voor startende bedrijven en investeerders. ‘We hebben wel een beetje een start-uphype’, zegt Weddepohl lachend. ‘We zijn een start-up, maar ik vind het niet nodig om dat steeds te roepen.’
400 jaar voor Peerby
De dynamiek van de start-upcultuur doet denken aan de grensverleggende koopmansgeest waar Amsterdam in de zeventiende eeuw bekend mee werd. De Amsterdamse grachtengordel was het centrum van de wereldhandel. Onder meer dankzij de vrije arbeidsmarkt: in de Gouden Eeuw, maar ook daarvoor al, kende Amsterdam een enorme instroom van mensen uit allerlei landen. Dat was goed voor de economie en de kennisontwikkeling. Uniek was dat het Amsterdamse stadsbestuur voornamelijk bestond uit welgestelde kooplieden, die door de wol geverfd waren in de handel, organisatie en financiën en nauw samenwerkten met ondernemende stedelingen. Ze bedachten een systeem voor het lenen en uitlenen van geld, zodat bedrijven gemakkelijk konden opereren. Dat lenen dé manier was om vooruit te komen, was dus 400 jaar voor Peerby al belangrijk gedachtegoed. Ruimdenkendheid en diversiteit brachten de Amsterdamse samenleving grote intellectuele en financiële rijkdom.
Smeltkroes
Tegenwoordig is er een beweging naar minder diversiteit en dat is niet positief, vindt Weddepohl. Landen die economisch tot bloei komen, zijn altijd een smeltkroes van culturen. Als mensen hun welvaart proberen te beschermen door iedereen buiten te houden, dan is dat onverstandig, meent hij. ‘Welvaart komt voort uit talent dat zich verzamelt op een plek, zodat er uitwisseling ontstaat. Succes ontstaat in open netwerken.’ Daarom is de Amsterdamse grachtengordellook voor Peerby aantrekkelijk: de stad Amsterdam is nog steeds een multiculturele en caleidoscopische samenleving. ‘In steden wordt groter gedacht.’
Ervaar het grote verhaal
Zo op het oog lijken de drie Werelderfgoederen in en rondom Amsterdam heel verschillend van elkaar. Toch hebben zij veel gemeen. Wie de drie UNESCO Werelderfgoederen in de regio Amsterdam bezoekt, ontdekt de bouwstenen van Nederland. Of men nu fietst door een oneindige bomenlaan in De Beemster, een rondvaart over de Amsterdamse grachten maakt of door de open, groene schootsvelden van de Stelling van Amsterdam wandelt, steeds beleef je hetzelfde, grote verhaal: hoe Hollanders door de eeuwen heen in staat zijn geweest om het water en de natuurlijke omgeving naar hun hand te zetten.
Peerby
Keizersgracht 555
1017 DR Amsterdam
www.peerby.com